آشنایی با متره و برآورد
تهیه کننده: حسن محمدزاده
|
یکی از فاکتور های اساسی در پروژههای
عمرانی و ساخت و ساز، تعیین و محاسبه مقادیر مصالح مورد نیاز و سپس برآورد
ریالی پروژه از روی آن مقادیر محاسبه شده میباشد .
در ابتدا مشخص شدن دو بعد از مسئله برای
مجریان پروژه نقش اساسی دارد :
الف)
مقدار مصالح مورد نیاز ، در طول پروژه چقدر بوده تا در طول پروژه با توجه
به زمان بندی نسبت به تهیه آنها یا سفارش مصالح اقدام نمایند .
ب)
هزینه مالی پروژه در صورت اجرا شدن چقدر خواهد بود ؟
بنابر این در طرح های عمرانی ، از یک بعد
مقادیر مصالح مورد نیاز مطرح است و از طرف دیگر بحث هزینه ها. این دو موضوع
در متره و برآورد مورد بررسی قرار میگیرد.
|
|
تعریف متره
متره
عبارت است "از محاسبه و اندازهگیری مقادیر مصالح مورد نیاز ، برای اجرای یک
پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح به کار رفته و مصرف شده در یک پروژه اجرا
شده."
معمولا
این نوع محاسبات و تحلیل ها ، در یک سری جدول های خاص انجام میگیرد که
جدول های صورت وضعیت ( جدول ریز متره ، خلاصه متره ، و ... ) نامیده میشود
.
افرادی
که این نوع محاسبات را انجام میدهند ، مترور نامیده میشوند .
تعریف برآورد
اگر
مقادیری که با توجه به واحد های مورد نیاز در قسمت متره به دست آمده ،
قیمت گذاری گردد (( برآورد ریالی یا برآورد قیمت پروژه )) نامیده میشود.
بنا بر
این در متره و برآورد ، دو هدف اساسی دنبال می شود :
الف)
تعیین مقادیر مصالح مصرفی ، نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص و تعداد آنها
و نیروی ماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت آنها در یول پروژه
ب)
تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولا در دو مرحله انجام میشود :
بکی قبل
از اجرای پروژه برای تعیین و پیشبینی بودجه اجرای پروژه جهت اجرا ، و دومی
در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولا در قالب صورت وضعیت مطرح میشود .
مهمترین
اسناد و مدارک مورد نیاز به شرح زیر است :
1.
یک سری کامل نقشه های اجرایی شامل نقشه های سازه ای ، معماری ، تاسیسات
مکانیکی ، تاسیسات الکتریکی و دتایل های لازم .
2.
جدول های صورت وضعیت .
3.
قیمتهای مصالح ،نیروی انسانی ، نیروی ماشینی ، (فهرست بهاء منضم به پیمان )
.
4.
شرایط خصوصی پیمان یا سایر اسناد منضم به پیمان .
انواع متره
با توجه
به این که مصالح با چه واحدی و برای چه نیازی محاسبه میشود ، انواع متره
مطرح میشود که عبارتند از :
1. متره
بسته .
2. متره
باز (تجزیه بها یا آنالیز بها ).
متره بسته
در این
روش ،مقادیر و اوزان مصالح را با توجه به واحد های مورد نیاز ، از روی نقشه
ها و اسناد پیمان محاسبه و برآورد نموده ، و در جدول های مخصوص وارد
مینمایند . سپس مقادیر به دست آمده را در قیمت های واحد پایه (معمولا از
فهرست بهای واحد پایه رشته مربوط استخراج میشود ) ضرب نموده تا قیمت هر
آیتم به دست آید . از روی جمع جبری قیمت آیتم ها ، فیمت خالص پروژه حاصل
میشود . اگر به این قیمت ، ضرایب مربوطه (ضریب بالا سری ، ضریب تجهیز
کارگاه ، ضریب پلوس یا مینوس ، ضریب منطقه ای ، ضریب ارتفاع ، ضریب طبقات ،
ضریب سختی کار ) ضرب شود ، قیمت کل پروژه به دست می آید .
در
اینجا باید مشخص شود که هر عملیات را با چه واحدی باید محاسبه نمود ، وقتی
واحد مشخص شد ، محاسبه مقادیر کار به توان ریاضی ، مهندسی و تجربه شخصی
مترور بستگی دارد که بتواند به بهترین شکل محاسبات مربوطه را انجام دهد .
در
قیمتهای واحد پایه فهارس بها ، هزینه تهیه کل مصالح ، ماشین آلات نیروی
انسانی ، بارگیری و حمل مصالح و لوازم ماشین آلات مورد نیاز به هر فاصله
(به استثناء موارد مشخص شده در فهرست بهاء تا پای کار و بار اندازی ، اتلاف
مصالح ، تهیه آب ، سوخت ، تعمیر و استهلاک ماشین آلات برای اجرای صحیح و
کامل کارها طبق نقشه و مشخصات آمده است ، بنابراین برای محاسبه مقادیر
مصالح مصرفی در پروژه به روش متره بسته ، باید واحدهای مربوطه مشخص شود که
بعضی از آنها به قرار زیر است:
1.
کارهایی که به متر مکعب محاسبه میشود . مانند عملیات خاکبرداری ، خاکریزی
ها ، بتن ریزی ، سنگ چینی ، شفته ریزی ، آجر کاری به ضخامت 35 سانتی و
بیشتر .
2.
کارهایی که به متر مربع محاسبه میشوند ، مانند اندود های مختلف داخلی و
خارجی ، کاشی کاری ، عایق کاری ، تیرچه بلوک ، طاق ضربی ، شیشه ، آسفالت
نما سازی و ...
3.
کارهایی که با متر طول اندازه گیری و محاسبه میشوند ، مانند قرنیز ها ،
جدول گذاری ، انواع لوله کشی ها ، نهرکشی ، واتر استاپ ، درزهای بتن ، خط
کشی و فلاشینگ ها .
4.
کارهایی که با وزن محاسبه میشوند ، مانند کلیه عملیات فلزی ، آرماتور بندی
، سیمان و آبرو لندنی .
5.
کارهایی که با عدد محاسبه می شوند ، مانند کلیه ادوات برقی ، لوازم بهداشتی
و ...
