آشنایی با متره و برآورد

آشنایی با متره و برآورد

 

تهیه کننده: حسن محمدزاده

 

یکی از فاکتور های اساسی در پروژههای عمرانی و ساخت و ساز، تعیین و محاسبه مقادیر مصالح مورد نیاز و سپس برآورد ریالی پروژه از روی آن مقادیر محاسبه شده میباشد . در ابتدا مشخص شدن دو بعد از مسئله برای مجریان پروژه نقش اساسی دارد : الف) مقدار مصالح مورد نیاز ، در طول پروژه چقدر بوده تا در طول پروژه با توجه به زمان بندی نسبت به تهیه آنها یا سفارش مصالح اقدام نمایند . ب) هزینه مالی پروژه در صورت اجرا شدن چقدر خواهد بود ؟ بنابر این در طرح های عمرانی ، از یک بعد مقادیر مصالح مورد نیاز مطرح است و از طرف دیگر بحث هزینه ها. این دو موضوع در متره و برآورد مورد بررسی قرار میگیرد.

 

 

تعریف متره

 

متره عبارت است "از محاسبه و اندازهگیری مقادیر مصالح مورد نیاز ، برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح به کار رفته و مصرف شده در یک پروژه اجرا شده."

معمولا این نوع محاسبات و تحلیل ها ، در یک سری جدول های خاص انجام میگیرد  که جدول های صورت وضعیت ( جدول ریز متره ، خلاصه متره ، و ... ) نامیده میشود .

افرادی که این نوع محاسبات را انجام میدهند ، مترور نامیده میشوند .

 

 تعریف برآورد

 اگر مقادیری که با توجه به  واحد های مورد نیاز در قسمت  متره به دست آمده ، قیمت گذاری گردد (( برآورد ریالی یا برآورد قیمت پروژه )) نامیده میشود.

بنا بر این در متره و برآورد ، دو هدف اساسی دنبال می شود :

الف) تعیین مقادیر مصالح مصرفی ، نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص و تعداد آنها و نیروی ماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت آنها در یول پروژه

ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولا در دو مرحله انجام میشود :

بکی قبل از اجرای پروژه برای تعیین و پیشبینی بودجه اجرای پروژه  جهت اجرا ، و دومی در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولا در قالب صورت وضعیت مطرح میشود .

 

مهمترین اسناد و مدارک مورد نیاز به شرح زیر است :

1.     یک سری کامل نقشه های اجرایی شامل نقشه های سازه ای ، معماری ، تاسیسات مکانیکی ، تاسیسات الکتریکی و دتایل های لازم .

2.     جدول های صورت وضعیت .

3.     قیمتهای مصالح ،نیروی انسانی ، نیروی ماشینی ، (فهرست بهاء منضم به پیمان ) .

4.     شرایط خصوصی پیمان یا سایر اسناد منضم به پیمان .

 

 

انواع متره

 

با توجه به این که مصالح با چه واحدی و برای چه نیازی محاسبه میشود ، انواع متره مطرح میشود که عبارتند از :

1. متره بسته .

2. متره باز (تجزیه بها یا آنالیز بها ).

 

متره بسته

در این روش ،مقادیر و اوزان مصالح را با توجه به واحد های مورد نیاز ، از روی نقشه ها و اسناد پیمان محاسبه و برآورد نموده ، و در جدول های مخصوص وارد مینمایند . سپس مقادیر به دست آمده را در قیمت های واحد پایه (معمولا از فهرست بهای واحد پایه رشته مربوط استخراج میشود ) ضرب نموده تا قیمت هر آیتم به دست آید . از روی جمع جبری قیمت آیتم ها ، فیمت خالص پروژه حاصل میشود . اگر به این قیمت ، ضرایب مربوطه (ضریب بالا سری ، ضریب تجهیز کارگاه ، ضریب پلوس یا مینوس ، ضریب منطقه ای ، ضریب ارتفاع ، ضریب طبقات ، ضریب سختی کار ) ضرب شود ، قیمت کل پروژه به دست می آید .

در اینجا باید مشخص شود که هر عملیات را با چه واحدی باید محاسبه نمود ، وقتی واحد مشخص شد ، محاسبه مقادیر کار به توان ریاضی ، مهندسی و تجربه شخصی مترور بستگی دارد که بتواند به بهترین شکل محاسبات مربوطه را انجام دهد .

در قیمتهای واحد پایه فهارس بها ، هزینه تهیه کل مصالح ، ماشین آلات نیروی انسانی ، بارگیری و حمل مصالح و لوازم ماشین آلات مورد نیاز به هر فاصله (به استثناء موارد مشخص شده در فهرست بهاء تا پای کار و بار اندازی ، اتلاف مصالح ، تهیه آب ، سوخت ، تعمیر و استهلاک ماشین آلات برای اجرای صحیح و کامل کارها طبق نقشه و مشخصات آمده است ، بنابراین برای محاسبه مقادیر مصالح مصرفی در پروژه به روش متره بسته ، باید واحدهای مربوطه مشخص شود که بعضی از آنها به قرار زیر است:

 

1.  کارهایی که به متر مکعب محاسبه میشود . مانند عملیات خاکبرداری ، خاکریزی ها ، بتن ریزی ، سنگ چینی ، شفته ریزی ، آجر کاری به ضخامت 35 سانتی و بیشتر .

2.  کارهایی که به متر مربع محاسبه میشوند ، مانند اندود های مختلف داخلی و خارجی ، کاشی کاری ، عایق کاری ، تیرچه بلوک ، طاق ضربی ، شیشه ، آسفالت نما سازی و ...

3.  کارهایی که با متر طول اندازه گیری و محاسبه میشوند ، مانند قرنیز ها ، جدول گذاری ، انواع لوله کشی ها ، نهرکشی ، واتر استاپ ، درزهای بتن ، خط کشی و فلاشینگ ها .

4.     کارهایی که با وزن محاسبه میشوند ، مانند کلیه عملیات فلزی ، آرماتور بندی ، سیمان و آبرو لندنی .

5.     کارهایی که با عدد محاسبه می شوند ، مانند کلیه ادوات برقی ، لوازم بهداشتی و ...