معماری مصر باستان

معبد ادفو

 

طی ۱۰ هزار سال تمدن مصر باستان که در دره نیل واقع شده یکی از شاخص‌ترین تمدن‌های زمانه خود است. حتی امروزه آثار معماریی مانند مجسمهٔ ابوالهول و اهرام سه‌گانه جزو فهرست میراث فرهنگی یونسکو به‌شمار می‌آیند.

 

معماری مصر باستان را منتقدان معماری به چندین روش دسته‌بندی کرده‌اند.

 

محتویات

 

    ۱ دسته‌بندی بر پایه مصالح

    ۲ دسته‌بندی بر پایه دوره تاریخی

    ۳ ایده‌ها و مفاهیم

        ۳.۱ مومیایی‌ها

        ۳.۲ زندگی پس از مرگ

    ۴ اهرام

    ۵ عملیات ساخت بناها

    ۶ طراحی معماری

        ۶.۱ معماری مصر

        ۶.۲ معماری پادشاهی کهن

        ۶.۳ مقابر مصطبه ای

        ۶.۴ هرم پله پله ای زوسر(جوسر)

        ۶.۵ اهرام ثلاثه

    ۷ جستارهای وابسته

    ۸ منابع

 

دسته‌بندی بر پایه مصالح

 

معماری مصر باستان را بر پایه مصالح مورد استفاده به دو دسته می‌توان تقسیم کرد.

 

    بناهایی که از خشت (آجر نپخته) در ساخت آنها استفاده شده‌است.

    بناهایی که از سنگ‌هایی نظیر بازالت، آهک، مرمر و گرانیت ساخته‌شده‌اند.

 

آثار معماری به جا مانده از تمدن مصر باستان با توجه به مصالحی که در ساخت آنها به کار رفته است به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته نخست بناهایی هستند که مصالح به کار رفته در آنها آجر نپخته بوده است. از این نوع آجر در ساخت خانه‌های مصری در طول تمدنهای فراعنه، یونانی، قبطی و اسلامی استفاده می‌شده است و امروزه در ساخت خانههای روستایی کاربرد دارد. نوع دوم معماری سنگی است.

 

    مصریها قومی ابدیت گرا بودند. در مصر هر معماری که مربوط به آن د نیا باشد سنگی است و هر معماری که مربوط به این دوران باشد خشتی و فانی است.

 

گذشته از معماریی که در خدمت مذهب و مراسم تدفین بود نوع دیگری از معماری با نام معماری نظامی نیز در مصر رواج داشت که معرف آن قلعهها و برجهایی بودند که در آن زمان ساخته شدهاند این نوع معماری در دوران حکومت آل ایوب به اوج خود رسید که نمونههای بارز این سبک معماری قلعه صلاحالدین و دژ المظفراست.

 

شکی نیست که قاهره بعد از اسلام تا پایان دوران عثمانی کماکان شاهکار معماری جهان محسوب می‌شد که دیوارهایی دور تا دور آن را محصور کرده بود. دروازههای باشکوهی برای تردد به این شهر در بین این دیوارها ساخته شده بودولی تنها دروازههای بابالنصر، بابالفتوح و بابالزویلا باقی‌مانده است.

 

    در دوره بعد از این ساخت کلاً" عوض شد و ساخت معبد و مقبره سنگی و صخره‌ای صورت گرفت یعنی صخره را سوراخ کرده و داخل آن مقبره می‌ساختند. مشهورترین آنها مقبره خنوم حوتپ در ۲۱۸۰ق. م و مقبره آمنمحت در بنی حسن می‌باشد؛

 

مقبره سنگی خنوم حوتپ

 

معابد در مصر دو دسته‌اند: یکی معابد برای عبادت خدایان مثل معبد هوروس در ادفو و دیگری معابد برای مردگان مثل معبد ملکه حتشپسوت در دیرالبحری و معبد تخته سنگی غول آسای رامسس دوم در ابو سمبل

 

برای مثال معبد حتشپسوت: این مجموعه در دامنه کوه جاسازی شده و ترکیب هیجان انگیزی را با معماری و طبیعت بوجود آورده است. سطوح تراس‌ها با راهروهای ستون دار جانبی بوسیله معبدی شیب دار به یکدیگر متصل می‌شوند در وسط تراس بالایی هرم کوچک "سنگی به عنوان نشانی از مقبره قرار دارد. محل دفن فرعون در خارج از مجموعه در دل کوه جای داده شده بود. این معبد ترکیبی از عظمت اهرام دوره پیشین و تالارهای ستون دار چند طبقه است.

 

معبد حتشپسوت معماری بناها و کاخهای پادشاهی کهن مصر باستان: در حدود ۳۰۰۰ قبل از میلاد مسیح مصر سفلی و مصر علیا توسط فرعونی بنام تامر با هم متحد شد و اولین سلسله با یک سیاست واحد" ترکیبی از دو فرهنگ را به مورد اجرا در آورد پس از گذشت این دوره به تدریج معماری مصطبه آغاز شد.

 

مقابر مصطبه‌ای:

 

    اولین مقبره‌هایی که در مصر ساخته شد مصطبه نام داشت که مقبره‌های انفرادی بودند و از سنگ ساخته شده و ارتفاع آنها از سطح زمین حدود ۲/۵ متر بوده است.

 

این مقبره‌ها که معمولاً به شکل سکویی بلند و مستطیل شکل با دیوارهای پر شیب و قطور و با مفرغ سنگ یا آجر هستند محوطه‌ای برای دفن بودند که محوطه اصلی تدفین در زیر زمین و عمق زیاد قرار داشت و بوسیله هواکش به سکویی بلند متصل می‌شد و در ضمن بسیار محکم نیز بودند. در سراب یا همان محوطه تدفین مقبره مصطبه‌ای هیچگونه ارتباطی با محیط خارج وجود نداشت. نقاشی و مجسمه درگذشته و نیز اشیا نفیس و ظروفی که برای مرده لازم بود در آنجا می‌گذاشتند. ارتباط مقبره با خارج از دری بود و به فضای کوچکی منتهی می‌شد که اقوام نزدیک هدایای خود را آنجا می‌گذاشتند. سوراخی که از بالای جسد" متوفی را از آن وارد می‌کردند در برخی موارد از بام تا محل استقرار جسد بیش از ۳۰ متر عمق داشت و پس از اینکه جسد را داخل قرار می‌دادند این سوراخ را کاملاً مسدود می‌کردند و دهانه آن را به دقت مانند سایر نقاط سقف می‌پوشانند. به طوریکه دیگر این مسیر کشف نگردد.

دسته‌بندی بر پایه دوره تاریخی

 

صاحب نظران هنر و معماری مصر را به ۳ دوره تاریخی تقسیم نموده‌اند:

 

دوره پادشاهی کهن

 

در حدود ۳۰۰۰ قبل از میلاد مسیح مصر سفلی و مصر علیا توسط فرعونی بنام “تامر”با هم متحد شدند و اولین سلسله با یک سیاست واحد ترکیبی از دو فرهنگ را به مورد اجرا در آورد پس از گذشت این دوره که به تدریج معماری مصطبه آغاز می‌شود.[۱] این دوره از سال ۳۲۰۰ تا ۲۰۴۰ قبل از میلاد به طول کشید هرم خوفو که بزرگترین هرم از اهرام ثلاثه است مربوط به این دوره بوده که دارای ۱۴۶ متر ارتفاع بوده که امروزه ۱۳۷ متر از آن باقی مانده‌است و دارای قاعده‌ای مربع شکل به ضلع ۲۴۳ متر (سطحی معادل ۵ هکتار) می‌باشد. این هرم از سنگ‌های ۲ تنی ساخته شده‌است و ساخت آن ۲۰ سال به طول انجامید. این هرم علاوه بر مقبره سمبل خدای رع هم بوده که نماد قدرت شاهان مصر است.

 

دوره پادشاهی میانه

 

این دوره از سال ۲۰۴۰ تا ۱۶۵۰ قبل از میلاد به طول کشید از مشخصات بارز این دوره

 

    از بین رفتن اهرام، که خود نشان دهنده کاهش مرکزیت حکومت و آیین رع می‌باشد.

    معماری معابد رونق گرفت و بزرگترین معابد در این دوره بنا گردید.

 

خصوصیات معابد این دوره

 

    سردر و حیاط همیشه مزین به نقاشی‌های است که فرعون را در حال غلبه بر دشمنان نشان می‌دهد و تزئینات سقف که بر خطوط افقی تاکید دارد. نقش سرستون‌ها از گیاهان اطراف نیل اقباس شده و گاهی ستونها به شکل مجسمه انسان بکار رفته‌اند.

    در مجسمه‌سازی این دوره جلوه‌هایی از واقع‌گرایی را می‌توان دید.

    نقاشی تغذیه غزالان متعلق به این دوره‌است که در مقبره حنوم هوتپ یافت شده‌است.

 

دوره پادشاهی جدید

 

این دوره از سال ۱۵۵۰ تا۱۰۷۰ قبل از میلاد به طول کشید از بناهای عظیم این دوره، معبد سنگی رامسس دوم (آخرین فرعون بزرگ مصر) است که دارای چهار پیکره عظیم نشسته در نمای ورودی خود است. راهروی ورودی این معبد در هر دو سو ستونهایی به صورت پیکره ایستاده رامسس دوم قرار داشت که بعدها الگویی برای ستونهای یونانی می‌شود.

 

خصوصیات این دوره

 

در این دوره به دلیل تعداد زیاد پیکره‌ها به ظرافت کاری کمتر توجه شده‌است.

ایده‌ها و مفاهیم

 

دیودور سیسیلی مورخ بزرگ جهان باستان براین باور بوده‌است که:مصریان خانه‌های خود را مکانی ناپایدار، ولی آرامگاه ابدی خویش را مسکن جاودانی خود به شمار آورده‌اند. مصریان نه تنها بناهای قبرهایشان را با حوصله و سرمایه‌گذاری در دست گرفته و به پایان می‌رسانده‌اند. بلکه فضای پیرامونی آن را نیز هرچه زیباتر و سرسبزتر و باشکوه تر به جای می‌گذاشته‌اند.

 

فراعنه، کاهنان و روحانیان عالیمقام، اشراف و نجبا و صاحبمنصبان لشکری و کشوری و مدیران امور دیوانی و یا هر کس دیگر که دارای تمکن مالی بود، پیش از آنکه مرگ او فرا رسد، خانهٔ آخرت خود را ساخته و می‌آراست. پس از مرگ هر مصری می‌توانسته‌اند از قبر وی دریابند که وی متعلق به کدام طبقهٔ جامعه بوده‌است. به سخن دیگر خانهٔ آخرت او معرف خانهٔ دنیای زندگان وی بوده‌است و نشان می‌داد که وی در زندگی چگونه و در چه شرایطی به سر می‌برده‌است.[۲]

 

به نظر مصریان باستان آنها هر چقدر مقام مردگان بالاتر بود، مقبره بزرگتری برای او ساخته می‌شد.

مومیایی‌ها

 

مصری‌ها زندگی کوتاه این جهان را فانی و مرگ را آغاز یک حیات نوین و جاویدان در دنیای دیگر می‌شناختند. به همین دلیل منازل خود را با مصالحی مانند خشت و گل و مقابر را از مصالح با دوامی مانند سنگ می‌ساختند. بر اساس اعتقاد و تفکر آنان هر انسان علاوه بر جسم دارای یک روح بنام «بع»، ویک پیکر شبه گونه بنام «کا» است. «بع» پس از مرگ در زمین مانده و هر شب به جسد باز می‌گردد ولی «کا» می‌تواند مابین این دوجهان در حرکت باشد. به اعتقاد اینان، شرط جاودانه بودن زندگانی آن بوده که بع و کا هر دو بتوانند جسد خود را شناخته و به آن بازگردند. به همین علت برای از بین نرفتن اجساد مردگان آنان را مومیایی کرده و کلیه اشیا و متعلقات آنان را در کنارشان قرار می‌دادند. هم چنین برای محافظت از جسد، مقابر را محکم و غیر قابل نفود می‌ساختند تا «کا» بتواند در آنجا سکونت کند و از بلاهای طبیعی و سرقت اموال در امان باشد. درهای کاذب در کنار مقابر به منظور ورود و خروج «بع» و «کا» ساخته شده بود تا آنها بتوانند تردد کنند.

زندگی پس از مرگ

 

مصریان قدیم اعتقاد داشتند که فراعنه پس از مرگ به خدایی می‌رسند و بنابراین مقابرشان می‌بایست بسیار عظیم و غیرقابل نفوذ ساخته می‌شد. چهار مثلث جانبی هرم در اهرام مصر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که پرتوهای خورشید بر جسد فرعون تابیده شود و رابطه جاودانی او را با خدای آفتاب که «رع» نام دارد، حفظ کند. در کنار این اهرام مقابر کوچک تر مکعب شکلی بنام مصطبه به تعداد زیادی ساخته شده‌است. فراعنه مراسم خاکسپاری خود را به شکل یک سنت ملی درآورده بودند به طوری که مذهب، هنر و تفکر مصریان آن زمان به شدت به سمت پرستش آنان سوق یافته بود.[۳]

اهرام

نوشتار اصلی: اهرام

اهرام جیزه

 

از سال۲۳۰۰ تا۲۷۰۰ قبل از میلاد،۸۰ هرم در مصر ساخته شد. اولین هرم بزرگ را دومین پادشاه از دودمان سوم فراعنه بنام جوزر بر پا کرد و این سنت تا سلسله هجدهم ادامه یافت. بعد از آن تا بیست و پنجمین فرعون دیگر هرمی ساخته نشد.[۴]

عملیات ساخت بناها

 

کارگران تا اتمام شدن کار ساخت بنا مجبور بودند در مجاورت معدن سنگی که بنای مورد نظر باید با آن شکل می‌گرفت، زندگی کنند از نکات جالب توجه‌ای که در ساخت بناهای شگفت‌آور مصر شایان ذکر است ساده بودن ابزار کارگران آن دوران در مقابل خلق این بناهای شگفت‌آور است.

طراحی معماری

 

در دوران فراعنه وجود یک طرح معماری پیش از اقدام به ساخت یک بنا ضروری محسوب می‌شد. نمونه‌هایی از این طرح‌ها را می‌توان روی کوزه‌ها و سنگ‌ها دید. در واقع در مصر باستان صنعت‌گرانی که مهارت‌های خاصی در ساخت بنا و ارایه طرح آن داشتند در قالب یک متخصص تجربیات خود را نسل به نسل منتقل کردند.

معماری مصر

 

از کناره رود نیل تا سودان امروزی راسرزمین مصر می نامند. در مسیر این رود آبشارهایی قرار دارد که رود نیل پس از گذشتن از این آبشار ها نزدیک به700کیلو متر راه همواری را به سوی دره ای عمیق می پیماید.اطراف این دره را پرت گاه هایی بلند سنگی فرا گرفته اند،پهنای دره12تا15کیلومتر است،رود نیل قبل از اینکه به دریای مدیترانه بریزد،از دشت همواری می گذرد،در این دشت،رود خانه به شاخه های زیادی تقسیم می شود و تشکیل دلتا می دهد(استاد لمن)

 

مصری ها در نزدیک به4000سال پیش از میلاد کار با مس را آموخته بودند.با ساخت ابزار مسی،دوره سنگ به پایان رسید.ساخت ابزار مسی به وسیله کندن اشکال مورد نظر در روی زمین انجام می گرفت،که گودال های ایجاد شده به وسیله مس مذاب پر،وپس از سرد شدن مورد استفاده قرار می گیرد.

 

ساکنین مصر در دو منطقه شمالی وجنوبی با دو فرهنگ ورسوم کاملاً متفاوت از یکدیگر می زیستند.در مصر سفلی،شغل مردم گله داری و مسکن آنها به صورت چادر نشینی بوده،ولی در مصر علیا،مردم به کشاورزی اشتغال داشتند، و محل سکونت آنهاثابت بوده و همچون سومری ها از نی به عنوان مصالح ساختمانی برای ساختن خانه ها استفاده می کردند.یکی از اختلافات فرهنگی دو قوم،مراسم مذهبی دفن کردن مرده ها بود.در مصر سفلی،مرده ها را در قبر ودر خارج از محل سکونتشان به خاک می سپردند.در صورتی که مصر علیا،مرده ها را در محل سکونت خودشان،یعنی با کشیدن دیوارو بستن راه آن قسمت از خانه ،دفن می کردند(ملک شهیر زادی)

 

((هرودت))مورخ مشهور یونان درباره مصری ها می گوید:(مصری ها بیشتر از هر قوم دیگری به حد افراط مذهبی اند).آن ها سکونت گاه های خود را ،از مصالح کم دوام می ساختند،ولی در ساختن معابد و آرا مگاه های پادشاهان،از سنگ های سخت استفاده می کردند.به طور کلی توجه مصری ها به زندگی دراین جهان، برای ادامه زندگی و دست یابی به سعادت در مرحله دوم زندگی، یعنی زندگی پس از مرگ بوده است و هنر ایشان نیز، بر اساس این نحوه نگرش آنها به زندگی پایه ریزی شده بود.(گاردنر)

 

اوضاع طبیعی مصر و زندگی مصریان؛ در مذهب آنها منعکس شده بود. در دوره ای که مصری ها به صورت نظام اجتماعی و جماعتی نخستین زندگی می کردند،خدایان خود را به صورت جانوران و پرندگان می پنداشتند.آنها خدایان خود را به شکل انسان اما با سری از حیوانات و پرندگان می ساختند. با پیشرفت کشاورزی در بین مصری ها،آنها به پرستش ((خورشید)) پرداختند، زیرا که آن را سرچشمه گرما،رشد و حیات می دانستند.خدای آفتاب ((رع ))نامیده می شد(جنسن).خورشید پادشاه خدایان بود. همچنین علت طغیان رود نیل را نیز به خدای نیل نسبت می دادند که از قسمت بالا و سرچشمه این رودخانه با کوزه آب می ریخت. به همین دلیل آنها همیشه دعا می کردند،که خدای نیل به مزارعشان بیاید و هنگامی که نیل طغیان کرد،مردم مصر جشن می گرفتند و خدای نیل را سپاس می گفتند(ویل دورانت)

معماری پادشاهی کهن

 

در حدود سه هزار سال قبل از میلاد مسیح مصر سفلی و مصر علیا توسط فرعونی به نام((نارمر)) با هم متحد شدند. و اولین سلسله با یک سیاست واحد،ترکیبی از دو فرهنگ را به مورد اجرا درآورد، پس از گذشت این دوره است که بتدریج معماری مقبره ای یا((مصطبه))آغاز می گردد.

 

مقابر مصطبه ای

 

این مقبره ها که مصطبه خوانده می شوند. معمولاً به شکل سکویی بلندو مسطیل شکل با دیواره هایی پرشیب و مفروش از سنگ یا آجر بر روی محوطه تدفین ساخته می شده اند. محوطه تدفین در عمق زیادی در زیر زمین قرار داشت و به وسیله هواکش به سکوی بلندی متصل می شده است شکل مصطبه احتمالاً از تپه های خاکی یا سنگی که مقبره های پشین را می پوشانید،الهام گرفته شده است. این درحالی است که،در بین النهرین تقریباً نوعی بی تفاوتی نسبت به آیین مردگان و حفظ مقبره ها وجود داشته. در صورتی که در مصر اینگونه مساءل را در درجه اول اهمیت قرار می دادند(گاردنر)در سرداب(محوطه تدفین)مقبره مصطبه ای هیچ گونه ارتباطی با محیط خارج وجود نداشت، نقاشی ویا مجسمه متوفی ونیز اشیا نفیس وظروفی که برای((کا))ضروری بود،قرار داده می شد(جنسن). ارتباط مصطبه با محیط خارجی از طریق دری بوده که به فضای کوچکی منتهی می شد و اقوام و نزدیکان متوفی هدایای خود را برای وی در آنجا می گذارند. سوراخی که از بالای جسد متوفی رااز آن وارد میکردند، در برخی موارد از بام تا محل استقرار جسد،بیش از 5/30 متر به طرف پایین عمق داشت. پس از اینکه جسد را داخل مقبره قرار می دادند، این سوراخ را کاملاً مسدود می کردند ودهانه آن را به دقت مانند سایر نقاط سقف می پوشاندند، به طوری که دیگر این مسر کشف نگردد و هر کسی به آن دسترسی نیابد.

 

این آثار نه تنها اولین شکل مقابرساخته شده در مصر بودند، بلکه ساخت آنها در زمانی که اهرام نیز به وجود آمد،ادامه یافت و به عنوان مقابر اشراف و نزدیکان فرعون، در کنار اهرام بنا گردید و طول آنها از5/4 تا 52 متر و ارتفاعشان از3 تا9 متر متغییر بوده است. علت عمود نبودن دیوار این مقابر و تمایل آن ها به داخل ظاهراً باید در استحکام بیشتر این نوع((دیوارها)) نسبت به دیوارهای عمودی بوده باشد(وحدتی اصل)

هرم پله پله ای زوسر(جوسر)

 

در دوره سلسله سوم در حدود(سال2750 ق.م) مقابر مصری شکل هرم هایی پله دار به خود گرفت. مشهور ترین این مقابر (احتمالاً اولین آنها مقبره پادشاه زوسر است که روی همان تپه مستطیل شکل اجدادی ودر شهر سقاره یا گورستان باستانی ممفیس برپا شده است. این هرم نخستین مقبره عظیم پادشاهی بود. شکل هرم مزبور ظاهراً چیزی حد واسط بین مصطبه وهرم های حقیقی بعدی در جیزه است.در واقع متشکل از چندین مصطبه است که به تدریج کوچک شده ودر پایان کار ساختمانی، مشابه زیگورات های بزرگ بین النهرین شده است. اما هرم زوسر بر خلاف زیگورات ها یک مقبره است،نه یک معبد.ارتفاعش از بنای مردگانی که پیرامونش قرار دارند،بلندتر است.

 

مقبره زوسر کارکردی دوگانه داشت: 1-حفاظت از پادشاه مومیایی و اشیاء دفن شده است. 2- مجسم ساختن قدرت مطلق و خدا گونه وی به کمک حجم و صلابت خویش.این ساختمان را با معبد هایش.یک زیارتگاه درمانی می پندارند.مجموعه مهتابی های محصور و حیاط بزرگش،اثر((ایمحوتب))یعنی نخستین هنرمندی بود که نامش در تاریخ مدون آمده است. او که وزیر اعظم پادشاه زوسر بود، مردی با نیروی افسانه ای بود که در جهان باستان نه فقط به عنوان انسانی فرزانه،جادوگری حکیم،کاهن و کاتب گونه ای نابغه و کار دان که بعدها به عنوان خدا پرستیده شد،نیز ستوده می شد.

اهرام ثلاثه

 

در مصر سه هرم از فراعنه سلسله چهارم؛به نام های خوفو(خئوپس)-خفرع(خفرن)و(( منکوریچ))(مرکینوس) وجود دارد.این هرم ها که در حدود2700 ق.م ساخته شده اند،در جیزه قرار دارند ودر سرزمین مصر مظهر پایداری ابدی،علم،پنهانی،رمز و فنون،حکمت ازلی،جادوگری بوده اند.اهرام جیزه نقطه اوجی در تکامل آن شیوه معماری به شمار میرود، که با ساختن مصطبه آغاز گردید.ساختمان این اهرام زائیده ضرورتی خاص نبود.پادشاهان می توانستند مصطبه ها را تا بی نهایت روی هم و مقبره هایشان را سنگین تر کنند.گویا زمانی که پادشاهان سلسله سوم اقامتگاه دائمی خویش را به ((ممفیس))انتقال داده اند،تحت تاثیرهلیوپولیس که در مجاورتشان بود قرار گرفتند. این شهر مرکز کیش نیرومند((رع)) خدای آفتاب بود که تصویرش به صورت یک سنگ هرمی شکل به نام ((بن بن)) ساخته شده بود . در دوران سلسله چهارم،فراعنه مصر خود را فرزندان ((رع))نامیدند وبه همین جهت ،از آن پس کوشیدند او را بر روی زمین مجسم کنند . بنابراین فراعنه دیگر فاصله ای با انتقال اعتقاد به وجود روح وجسم خداگونه خودشان به همان طریق مشابه،به درون مقبره های هرمی شکل نداشتند.

 

به طور کلی معماری مصری در آغاز با ساختما نهایی از خشت و چوب و نی و پاره ای مصالح سبک دیگر برپا گردید.ایمحوتب،ساختمانهای با سنگ های تراشیده شده را مرسوم کرد. در عین حال انواع قالبهای معماریش هنوز انعکاسی بود از شکل ها وابتکاراتی که در شیوه بنایی با مصالح سبک و کم دوام بکار می رفت، همین است که در معماری وی پیل پاهایی به انواع مختلف همیشه در درون جرز کار گذاشته شده است، نه به صورت مستقل و قائم به خود و همه یادگاریست از دسته های نی یا تیرهای چوبی که میان دیوار های خشتی نصب می شود، تا استحکام آنها را افزایش دهد. اما همین موقعیت که این عناصر ساختمانی دیگر خاصیت وجودی یا کاربرد خود را از دست داده بودند،موجب آن شد که ایموحتب و معماران پیرو او ستون ها را به نوعی تازه تبدیل نمایند و آن ها را در را هدف نوین به کار برند ، پذیرش این حقبقت که قالب ها یا به صورت های معماری می تواند حالت و اندیشه ای را به بیان آورد، در وهله اول دشوار می نماید و عموماً چنین می پنداریم که اگر این قالبها از نظر ساختمانی خاصیتی معین در ظبقه ای قطعی نداشته باشند. دیگر چیزی جز تزیین سطحی نخواهد بود (ویل دورانت)

 

یونانی ها از ستون های مصر اقتباس نموده و سپس آن را تکمیل بخشیدند. شبیه ستون های پاپیروس که معروف مصر سفلی است . در بنای کاخ شمالی مزاز پادشاه زوسر به کار گرفته شده است. مصری ها از پیش از سلسله ها روش طاق زنی را می دانستند ودر حدود3000سال ق. م به ندرت از طاق زنی استفاده کرده اند. در نهایت باید گفت معماری مصری معماری جرمی است و توجه‌شان به فرم و جرم بوده تا فضا سازی و همچنین معماران مصر از شیوه ستون های افقی و عمودی نهایت استفاده را برده‌اند . از بنا های باشکوه مصری باید به معابد سر در هم اشاره نمود ،این بنا ها دارای سردر های عظیم وجسیمی بودند که بر روی آن نقوش کنده کاری شده و برجسته تعبیه شده است . بر روی سردر این معابد جایی برای نصب پرچم های بزرگ قرار داشت. سر در های این معابد به حدی بزرگ و عظیم بود که تمام ساختمان معبد تحت تاثیر این وضعیت قرار می گرفت . یکی از نمونه های بارز این نوع بناها معبد خنوس در کرنک و نمونه های دیگر است.[۵]

جستارهای وابسته

 

اهرام مصر

منابع

 

«معماری مصر باستان». تاریخ ما. بازبینی‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۱.

اردشیر خدادادیان. تاریخ مصر باستان. تهران، سخن،، ۱۳۸۸.

«اهرام ثلاثه». تاریخ ما. بازبینی‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۱.

«اهرام مصر». تاریخ ما. بازبینی‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۱.